تا ثیر 8 هفته تمرین هوازي بر وضعیت آهن و شاخص هاي هماتولوژیکی دختران مبتلا به بتا تالاسمی مینور کرمانشاه

بررسی رابطه اضطراب مربیان با اضطراب و عملکرد ورزشکاران محمود رضا متقی و همکاران تا ثیر 8 هفته تمرین هوازي بر وضعیت آهن و شاخص هاي هماتولوژیکی دختران مبتلا به بتا تالاسمی مینور کرمانشاه 1 هدیه حیدري - چکیده 4 3 2 ناهید بیژه - علی اکبر هاشمی جواهري - فاطمه ابریشمی زمینه و هدف: تالاسمی گروه ناهمگونی از کم خونی هاي ارثی است که در اثر نقص در ساخت یک یا چند زنجیره ي گلوبین ایجاد می شود. با توجه به شیوع تالاسمی در ایران و تا ثیر فعالیت هاي ورزشی بر شاخص هاي خونی افراد سالم این تحقیق با هدف بررسی تا ثیر فعالیت هاي هوازي بر وضعیت آهن (Hgb, MCH, MCHC, WBC, Plt, RBC, Hct) و شاخص هاي هماتولوژیکی (Iron, TIBC, Ferritin) دختران مبتلا به بتاتالاسمی مینور انجام گردید. روش تحقیق: در این تحقیق نیمه 8 دختر مبتلا به بتا تالاسمی مینور 17 تا 23 ساله به صورت داوطلبانه و بر اساس معیارهاي تحقیق انتخاب شدند و اثر 8 هفته تمرین هوازي (3 جلسه در هفته و هر جلسه 40 تا 50 دقیقه با شدت 50-65 درصد حداکثر ضربان قلب ذخیره) بر شاخص هاي هماتولوژیکی آن ها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین 8 نفر دیگر هم در گروه شاهد جاي گرفتند که در پروتکل تمرینی شرکت نکردند. قبل از شروع تحقیق و همچنین در پایان 8 هفته در آزمایشگاه تخصصی از آزمودنی ها نمونه هاي خونی جمع آوري گردید. براي تحلیل داده ها از آزمون تی با استفاده از نرم افزار آماري SPSS نسخهي 16 استفاده شد. یافتهها: بعد از 8 هفته تمرین هوازي در گروه کاهش معنی داري در شاخص فریتین و افزایش معنی داري در ظرفیت جذب آهن خون نشان داده شد (0/05>p) اما در گروه شاهد هیچ تغییر معنی داري مشاهده نشد. در هر دو گروه شاهد و دیگر شاخص هاي هماتولوژیکی تغییر معنی داري را نشان ندادند (0/05<p). نتیجهگیري: تمرینات هوازي می تواند سبب کاهش فریتین و افزایش ظرفیت جذب آهن دختران مبتلا به بتاتالاسمی مینور شود. کلید واژه ها: بتا تالاسمی مینور تمرین هوازي شاخص هاي هماتولوژیکی وضعیت آهن افقدانش فصلنامهي دانشگاه علومپزشکیو خدمات بهداشتی درمانی گناباد(دوره ي 17 شمارهي 3 پاییز 1390 ) پذیرش: 1390/6/2 اصلاح نهایی: 1390/5/22 دریافت: 1389/4/16 20 1- نویسنده ي مسو ول کارشناس ارشد دانشکده ي تربیت بدنی و علوم ورزش دانشگاه فردوسی مشهد نشانی: کرمانشاه - اسلام آباد غرب - میدان امام رضا (ع) - خ طهماسبی - پلاك 139 تلفن: 0832-5234478 نمابر: 08325623338 پست الکترونیکی: hedye.heidary@yahoo.com 2- استادیار دکتراي فیزیولوژي ورزش دانشکده ي تربیت بدنی دانشگاه فردوسی مشهد 3- استادیار دکتراي طب ورزش استادیار دانشکده ي تربیت بدنی دانشگاه فردوسی مشهد 4- استادیار گروه هماتولوژي دانشکده ي پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

افق دانش فصلنامه ي دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد دوره ي 17 شماره ي 3 پاییز سال 1390 مقدمه تالاسمی گروه ناهمگونی از کم خونی هاي ارثی می باشد که در اثر نقص در ساخت یک یا چند زنجیره ي گلوبین ایجاد می شود. این بیماري تقریبا در همه ي نژادها دیده می شود ولی شیوع آن در اطراف مدیترانه نواحی استوایی و در قاره هاي آفریقا و آسیا زیادتر است (1). تظاهرات بالینی مبتلایان به تالاسمی نتیجه ي ترکیبی از ساخت ناکافی هموگلوبین و تجمع نامتعادل زنجیره هاي آلفا و بتا می باشد. تالاسمی ها با توجه به اختلال در زنجیره هاي بتا یا آلفا به دو نوع سندرم بتا تالاسمی و آلفا تالاسمی تقسیم می شوند. در آلفا تالاسمی تولید زنجیرهي گلوبین آلفا به نسبت زنجیره ي بتا کاهش یافته است و در بتا تالاسمی تولید زنجیره ي گلوبین بتا به نسبت زنجیره ي آلفا کاهش یافته است (2). براي سندرم بتا تالاسمی بیش از 150 نوع گوناگون جهش ژنی شناسایی شده است (3). بتا تالاسمی مینور شایع ترین نوع تالاسمی می باشد که حدود 3 درصد جمعیت جهان مبتلا به تالاسمی مینور می باشند. بتا تالاسمی مینور در واقع هتروزیگوت هاي بتا تالاسمی هستند که در این افراد بیان یک ژن بتا در اثر جهش مختل شده است در حالی که ژن دیگر سالم است. در حال حاضر ایران با بیش از حدود 3 میلیون نفر بیمار مبتلا به بتاتالاسمی مینور و 25 هزار نفر مبتلا به تالاسمی ماژور که نوع شدید بتا تالاسمی می باشد بر روي کمربند تالاسمی جهان قرار دارد (4,5). میانگین میزان هموگلوبین در افراد مبتلا به بتا تالاسمی مینور که از سایر جهات سالم هستند حدود 15 درصد کمتر از افراد طبیعی که همان جنس و همان سن را دارند می باشد. شماره ي گویچه هاي سرخ خون معمولا زیاد بوده و سلول ها میکروسیتیک هستند. از سوي دیگر میانگین غلظت هموگلوبین گویچه در حد طبیعی است. میزان HbA 2 در اکثر افراد مبتلا دو برابر حد عادي است. میزان HbF در حدود نیمی از افرادي که دچار بتا تالاسمی مینور هستند مختصري بالاست (6). در تالاسمی مینور آهن سرم در حد طبیعی و یا مختصري افزایش داشته مگر آن که فرد دچار فقر آهن نیز باشد. فریتین سرم طبیعی است و ممکن است 1 که ظرفیت جذب آهن از حد طبیعی پایین تر باشد (7). تحقیقات زیادي در زمینه ي تا ثیر فعالیت ورزشی بر شاخص هاي هماتولوژیک در افراد سالم انجام گردیده است که نتایج این تحقیقات بیانگر آن است که در گروهی از افراد این فعالیت ها منجر به کم خونی می شود (8). شایع ترین علل کم خونی در ورزشکاران فقر آهن می باشد که در آن ذخایر آهن تخلیه می شوند و تعادل بین آهن دریافتی و نیازمندي هاي آهن مختل شده است. شوماخر و همکاران در تحقیقی 10 درصد تخلیه ي آهن در مردان ورزشکار و 20 درصد تخلیه ي آهن در زنان ورزشکار را گزارش کردند (9). تحقیقاتی که در داخل و خارج از ایران در زمینه ي تا ثیر فعالیت ورزشی بر وضعیت آهن و شاخص هاي هماتولوژیک بیماران تالاسمی انجام گرفته بسیار اندك می باشد که این تحقیقات مربوط به بیماران تالاسمی ماژور می باشد. زارع زاده و صادقیان شاهی اثر یک جلسه تمرین هوازي را بر آهن سرم و فریتین و ظرفیت جذب آهن بیماران تالاسمی ماژور بلافاصله و 48 ساعت بعد از تمرین بررسی کردند. در این دو مطالعه آهن سرم و فریتین بعد از ورزش هوازي نسبت به قبل از ورزش کاهش معنی دار و ظرفیت جذب آهن افزایش معنی داري را نشان دادند اما آهن سرم و فریتین و ظرفیت جذب آهن 48 ساعت بعد از ورزش نسبت به حالت قبل از ورزش افزایش معنی دار پیدا کردند (10,11). وشتانی به بررسی تا ثیر یک برنامه ي توانبخشی 8 هفته تمرین هوازي با میانگین شدت 55 درصد حداکثر اکسیژن 2 مصرفی بر غلظت فریتین آهن و ظرفیت جذب آهن در بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور پرداختند. نتایج نشان داد میانگین فریتین و آهن خون پس از یک برنامه ي هوازي 8 هفته اي نسبت به زمان استراحت به طور معنی داري کاهش یافت (12). 1- Total Iron Binding Capacity (TIBC) 2- VO 2 Max 21

تا ثیر 8 هفته تمرین هوازي بر وضعیت آهن و شاخص هاي هماتولوژیکی دختران مبتلا به... هدیه حیدري و همکاران با توجه به پژوهش هاي انجام شده در زمینه ي اثر تمرینات هوازي بر وضعیت آهن و شاخص هاي هماتولوژیک افراد سالم و بیماران تالاسمی ماژور و شیوع بالاي تالاسمی مینور در کشور و عدم وجود تحقیقات در زمینه ي تا ثیر تمرین بر شاخص هاي هماتولوژیکی بیماران بتا تالاسمی مینور در منابع مطالعاتی تحقیق حاضر با هدف تا ثیر تمرین هاي هوازي بر وضعیت آهن و شاخص هاي هماتولوژیکی دختران مبتلا به تالاسمی مینور انجام گرفت. روش تحقیق 1388 این تحقیق به روش نیمه بود که در تابستان در شهر اسلام آباد غرب انجام شد. جامعه ي آماري این تحقیق دختران مبتلا به بتا تالاسمی مینور استان کرمانشاه بودند. با توجه به فراخوانی که در برخی مراکز بهداشت در سطح استان داده شد تعداد 10 بیمار بتاتالاسمی مینور با میانگین قد 1/59 متر میانگین سن 21 سال و میانگین وزن 50 کیلوگرم به صورت داوطلبانه و بر اساس معیارهاي تحقیق به عنوان نمونه هاي گروه انتخاب شدند و 10 بیمار دیگر با میانگین قد 1/60 متر میانگین سن 22 سال و میانگین وزن 52 کیلوگرم هم به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند که با نمونه هاي از لحاظ سن قد و وزن همگن بودند. در طول دوره ي تمرینی 2 نفر از آزمودنی ها در گروه شاهد و 2 نفر از آزمودنی ها در گروه از ادامه ي طرح انصراف دادند. تمام نمونه ها از لحاظ سلامتی قلبی عروقی و کم خونی فقر آهن قبل از شروع دوره ي تمرینی مورد معاینه و آزمایش قرار گرفتند و براي ورود به این پژوهش از آن ها رضایت نامه کتبی گرفته شد. هر دو گروه در مدت این 8 هفته از خوردن قرص هاي خوراکی آهن منع شدند. گروه شاهد در هیچ فعالیت ورزشی شرکت نداشتند. به تمام نمونه ها این اطمینان داده شده که تمام نتایج آزمایش ها نزد محقق محفوظ خواهد بود. معیارهاي ورود آزمودنی ها به این تحقیق ابتلا به بتاتالاسمی مینور غیر ورزشکار بودن و داشتن چرخه ي قاعدگی طبیعی در نظر گرفته شد. افرادي که از شرکت در طرح منع شدند افراد سالم و مبتلا به کم خونی فقر آهن بودند. نمونه گیري خون: از آزمودنی ها در دو مرحله ي قبل و بعد از شرکت در برنامه ي تمرین هوازي نمونه هاي خونی گرفته شد. آزمودنی ها قبل از خونگیري در دو مرحله ي پیش و پس از آزمون 12 تا 14 ساعت در حالت ناشتا بودند. خونگیري نمونه ها در دوران غیر از دوران قاعدگی (دورهي فولیکولار و اواي ل لوتي ال) انجام شد. از سیاهرگ زیر آرنج در حالت نشسته و استراحت 5 میلی لیتر خون در آزمایشگاه تخصصی گرفته شد تا میزان هر یک از متغیرهاي فوق اندازه گیري و تجزیه و تحلیل شوند. روش تمرین در گروه : گروه در یک برنامه ي تمرین هوازي 8 هفته اي با شدت 50 تا 65 درصد ضربان قلب ذخیره 3 جلسه در هفته و هر جلسه به مدت 40 تا 50 دقیقه شرکت کردند. برنامه ي تمرینی شامل 10 دقیقه گرم کردن 20 تا 30 دقیقه دو و راه رفتن و حرکات ایروبیک و 10 دقیقه سرد کردن می باشد. شدت تمرین با شاهد ضربان قلب با دستگاه ضربان سنج پولار که بر روي سینه و مچ دست بسته می شد گردید. روش هاي آماري: براي تجزیه و تحلیل یافته ها در این تحقیق از نرم افزار SPSS نسخه ي 16 استفاده شد. از آمار توصیفی براي محاسبه ي شاخص هاي مرکزي و پراکندگی و از آزمون کلوموگروف اسمیرنف براي بررسی نرمال بودن داده ها استفاده شد. براي داده هاي ناپارامتریک جهت مقایسات درون گروهی از آزمون ویلکاکسون و براي مقایسات بین گروهی از آزمون u من ویتنی استفاده شد. براي محاسبات مقایسه اي در داده هاي پارامتریک از آزمون تی وابسته براي مقایسه ي درون گروهی و از آزمون تی مستقل براي مقایسه ي بین گروهی استفاده شد. یافتهها تجزیه و تحلیل یافته هاي تحقیق نشان داد: بعد از برنامهي 8 هفته تمرین هوازي سطح فریتین سرم در گروه کاهش معنی داري داشت (0/012=p) در حالی که در سطح فریتین سرم گروه شاهد کاهش معنی داري در این مدت مشاهده نشد (0/546=p). با توجه به جدول 1 بین دو گروه و شاهد تفاوت معنی داري یافت شد (0/001=p). 22

افق دانش فصلنامه ي دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد دوره ي 17 شماره ي 3 پاییز سال 1390 جدول 1: مقایسه ي میانگین نمرات شاخص هاي Ferritin و MCHC در گروه و پس از برنامه ي تمرینی آزمون u من ویتنی شاخص Ferritin MCHC گروه - - مقدار آماره ي z سطح معنی داري 0/001 0/234 3 20 0/012 0/546 0/293 0/079-2/521-0/604-051/1-1/755 Ferritin MCHC ویلکاکسون بعد از برنامه ي 8 هفته تمرین هوازي افزایش معنی داري در سطح ظرفیت جذب آهن در گروه مشاهده شد (0/001>p) در حالی که در این مدت گروه شاهد تغییر معنی داري نداشت (0/503=p). همچنین با توجه به جدول 2 بین دو گروه تفاوت معنی داري یافت شد.(p<0/001) جدول 2: مقایسه ي میانگین و انحراف معیار شاخص هاي آهن ظرفیت جذب آهن و هماتوکریت در گروه و قبل و پس از برنامه ي تمرینی t شاخص گروه مرحله انحراف استاندارد± میانگین 63/25±18/468 63/375±18/681 اختلاف میانگین ها ± انحراف استاندارد سطح معنی داري 0/744±-0/125 0/474-0/757 38/271±10/125 81/125±21/290 71±29/914 آهن 20±55/50 410/5±25/690 409/875±23/978 0/000 7/87 0/744±0/375 329/375±19/033 384/875±26/562 ظرفیت جذب آهن 0/056-0/281 0/16850±-0/037 1/525±1/2 37/475±3/839 37/512±3/781 35/450±1/052 34/25±3/212 هماتوکریت 23

تا ثیر 8 هفته تمرین هوازي بر وضعیت آهن و شاخص هاي هماتولوژیکی دختران مبتلا به... هدیه حیدري و همکاران جدول 3: میانگین و انحراف معیار شاخص هاي HbA 2 HbF و HbA 1 در گروه و t شاخص گروه مرحله انحراف استاندارد±میانگین 0/512±0/258 0/512±0/235 اختلاف میانگین ها ± انحراف استاندارد سطح معنی داري 0/06547±0 0/142 1/654 0/895 ±0/525 2/162±0/551 2/687±1/678 HbF 0/09613±0/018 95/53±0/219 95/51±0/254 0/081-2/034 0/942±0/7 93/687±0/606 92/98±0/628 HbA 1 0/233 1/30 0/053±0/031 0/335±-0/187 4/08±0/21 4/118±0/183 4/162±0/277 4/350±0/207 HbA 2 جدول 4 : میانگین و انحراف معیار شاخص هاي MCH RBC و MCV در گروه و t شاخص گروه مرحله انحراف استاندارد±میانگین اختلاف میانگین ها± انحراف استاندارد سطح معنی داري 0/953±0/137 61/325±3/483 61/187±4/02 0/219 1/286 1/671±-1/012 62/35±2/810 61/337±3/231 حجم گلبول قرمز 0/505-0/684 0/159±0/037 0/38±0/06 18/82±0/468 18/862±0/501 19/1±0/903 19/037±0/982 هموگلوبین متوسط گلبولی 0/355-0/987 0/048±0/002 0/275±0/1 6/225±0/512 6/222±0/556 5/681±0/351 5/581±0/392 تعداد گلبول قرمز 24

افق دانش فصلنامه ي دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد دوره ي 17 شماره ي 3 پاییز سال 1390 با توجه به نتایج تحقیق در جداول فوق این برنامه ي تمرینی باعث تغییر معنی داري در دیگر شاخص هاي هماتولوژیکی Hgb, MCH, MCHC, WBC, Plt, RBC, Hct, Iron بیماران بتا تالاسمی مینور در دو گروه و شاهد نگردید.(p>0/05) بحث در تحقیق حاضر در گروه 8 هفته تمرین هوازي سبب کاهش معنی دار در شاخص فریتین خون و افزایش معنی داري در ظرفیت جذب آهن دختران غیر ورزشکار مبتلا به بتا تالاسمی مینور در گروه شده است. این دوره ي تمرینی موجب تغییر معنی داري در آهن و دیگر شاخص هاي هماتولوژیکی آزمودنی ها نشد. نتایج تحقیق نشان داد که میزان آهن سرم در اثر 8 هفته تمرین هوازي در گروه 12/5 درصد کاهش یافته که این کاهش معنی دار نبوده است. در حالی که در این مدت گروه شاهد تغییر قابل توجهی نداشته است. نتیجه ي کاهش آهن در تحقیق حاضر با نتایج تحقیق زارع زاده و همکاران (10) صادقیان ش اهی (11) وشتانی و همکاران (12) میکالیس (13) رحمانی نیا و همکاران (14) و ناویلا (15) همخوانی دارد. 1 همولیز موجب کاهش آهن در گروه می شود. از علل همولیز در بیماران بتا تالاسمی مینور اختلالی است که در ژن هاي تولید کننده ي هموگلوبین به وجود می آید. عدم تعادل بین زنجیره هاي هموگلوبین در RBC ها به وجود می آید و زنجیره هاي اضافی در RBC ها رسوب می کند که باعث اختلال در غشاي RBC ها شده که موجب افزایش قدرت شکنندگی و کاهش طول عمر RBC ها خواهد شد (16 17). همولیز گلبول هاي قرمز در ورزشکاران ناشی از ضربات مداوم به پاها و احتمالا در اثر تخریب سلول هاي پیرتر که بیشتر شکننده هستند ایجاد می شود. از همولیز گلبول هاي قرمز هموگلوبین آزاد شده و سپس توسط هاپتوگلوبین گرفته می شود و به کبد انتقال می یابد و سپس آهن از دست رفته از هموگلوبین از راه ادرار یا عرق دفع می شود و در نتیجه باعث کاهش آهن خواهد شد. افزایش درجه ي حرارت بدن بالا رفتن فشار خون و انقباض عضلانی نیز موجب همولیز درون رگی می شود که باعث برخورد گلبول ها با دیواره ي رگ ها شده و منجر به شکنندگی آن ها می شود. ورزشکاران از طریق عرق کردن در هنگام فعالیت هاي ورزشی مقداري از آهن بدن را از دست می دهند که میانگین از دست دادن آهن از طریق عرق در ورزشکاران در حین تمرین 0/4 میلی گرم آهن از طریق یک لیتر عرق می باشد. خونریزي معده روده و یا کاهش آهن در رژیم غذایی پرچربی و یا پر فیبر از دیگر علل کاهش آهن در ورزشکاران می باشد (17-20). میزان فریتین در گروه پس از 8 هفته تمرین هوازي کاهش معنی داري پیدا کرد. در حالی که در این مدت گروه شاهد تغییر معنی داري نداشت. کاهش فریتین در گروه با نتایج تحقیق سید حسین وشتانی آگوادو زارع زاده و صادقیان شاهی کانادو فرهاد رحمانی نیا منیر السادات موسوي زاده هم خوانی دارد (21,23). توجیه این محققین در مورد کاهش فریتین این طور بیان شده که در حین فعالیت هاي ورزشی از آهن بدن در اثر همولیز گلبول هاي قرمز افزایش دماي بدن دفع آهن از طریق ادرار یا عرق و خونریزي گوارشی کاسته شده و عدم جایگزینی آهن از دست رفته از طریق تغذیه باعث شده در نهایت بدن از آهن ذخیره اي (فریتین) استفاده کند که منجر به کاهش فریتین می شود (18,24). تحقیق حاضر نشان داد که میزان ظرفیت جذب آهن در گروه پس از 8 هفته تمرین هوازي افزایش معنی داري نشان داد در حالی که در این مدت گروه شاهد تغییر معنی داري نداشت. افزایش ظرفیت جذب آهن در گروه با نتایج تحقیق مینا مستحفظیان (24) هیویی جان و همکاران (25) کی فالون و همکاران (26) زارع زاده و همکاران (10) و صادقیان شاهی (11) همخوانی دارد. این محققین این طور افزایش ظرفیت جذب آهن را توجیه می کنند که هر گاه مقدار آهن بدن افزایش یابد تمام آپوفریتین از آهن اشباع می شود و ترانسفرین با اشکال می تواند آهن را در بافت ها آزاد کند. در نتیجه ترانسفرین 1- Hemolysis 25

تا ثیر 8 هفته تمرین هوازي بر وضعیت آهن و شاخص هاي هماتولوژیکی دختران مبتلا به... هدیه حیدري و همکاران که به طور طبیعی فقط به میزان یک سوم از آهن اشباع شده تقریبا به طور کامل با آهن ترکیب می شود و این موضوع خود سبب کاهش ظرفیت جذب آهن می شود. اما چون در این تحقیق مقدار آهن و فریتین کاهش پیدا کرده اند پس از آهن ذخیره اي استفاده می شود و ترانسفرین بیشتري می تواند با آهن ترکیب شود و در نتیجه ظرفیت جذب آهن افزایش پیدا کرده است (24). نتایج تحقیق حاضر نشان داد که میزان هماتوکریت خون پس از 8 هفته تمرین هوازي در گروه 4/3 درصد کاهش داشته هر چند که این کاهش معنی دار نبوده است. نتیجه ي کاهش هماتوکریت در این تحقیق با نتایج تحقیق منیر السادات موسوي زاده و همکاران (23) و هیویی جان و همکاران (25) همخوانی دارد. این محققین در توجیه این کاهش اذعان نموده اند که از دلایل کاهش هماتوکریت کاهش تعداد RBC ها می تواند باشد که کاهش تولید RBC به علت عدم وجود پیش سازهاي RBC می باشد (27) که در این مطالعه تعداد RBC به اندازه ي 1/8 درصد کاهش داشته است. تخریب گلبول هاي پیر بر اثر ضربات مکانیکی پا جریان انقباض هاي عضلانی برخورد با دیواره ي رگ ها و نیز خونریزي هاي معده اي و روده اي باعث کاهش تعداد RBC می شود. از دیگر علل کاهش هماتوکریت در اثر ورزش هاي استقامتی افزایش حجم پلاسما در این ورزشکاران می باشد که از سازگاري هاي فعالیت هاي استقامتی می باشد. این حالت هرچند بیانگر کاهش در هماتوکریت می باشد ولی به خاطر کاهش غلظت خون است (28-30). نتیجهگیري با توجه به این که کم خونی فقر آهن با تحلیل ذخایر آهن آغاز می شود می توان به بروز فقر آهن در بیماران دختر بتا تالاسمی مینور در اثر ادامه ي فعالیت هاي ورزشی شک کرد و ادامه ي فعالیت ها و پیشرفت تحلیل ذخایر آهن موجب خواهد شد که کم خونی آن ها شدت بیشتري داشته باشد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر به بیماران بتاتالاسمی مینور علاقه مند به فعالیت هاي ورزشی مستمر پیشنهاد می شود که با انجام آزمایش خون از وضعیت شاخص هاي خونی و شدت کم خونی خود آگاه شوند و در صورت لزوم از رژیم غذایی مناسب و سرشار از آهن و یا حتی استفاده از مکمل هاي آهن زیر نظر پزشک مربوطه به منظور پیشگیري از بالا رفتن شدت کم خونی اقدام نمایند. تشکر و قدردانی بر خود فرض می دانم تا مراتب قدردانی خود را از آقاي دکتر محمد مهدي اجتهادي ریاست آزمایشگاه دکتر اجتهادي مشهد و تمام نمونه هاي این تحقیق و خانواده هاي محترم آن ها داشته باشیم. این مقاله از پایان نامه ي مصوب دانشکده ي تربیت بدنی دانشگاه فردوسی مشهد با کد 1918 در سال 1388 می باشد. References: 1. Mirbehbahani N, Jahazi A, Rabie MR, Vafai F. Frequency of B thalassemia trait and carrien Gorgan, Iran. Pak J Med Sci 2010; 26(1): 40-42. 2. Hollenstein J. Thalassemia. Nucleus Medical Art, Inc. En Español (Spanish Version); 2009. 3. Jason Preston Th. Thalassemia minor and polycythemia. Hosp Phys; 2001: 78-83. Available at: www.turner-white.com 4. Chehkandi T. Study of hematologic parameters and F and A2 hemoglobin in parents of patients sufferring from major thalassemia in Birjand in 2002. J Sabzevar Med Sci 2003; 10(2): 58-63. [In Persian] 5. Karimi M, Bagheri MH, Tahmtan M, Shakibafard AR, Rashid M. Prevalence of hepatosplenomegaly in beta thalassemia minor subjects in Iran. Euro J Radio 2009; 69: 120-122. 6. Arzani MT, Hamidieh AA. Anemia.1 st ed.tayyeb Pub; 2005: 170. [In Persian] 7. Nameer M W, Lamia M A, Naama M, Kadhum H. Iron status in subjects with a- thalassaemia minor. Haema 2004; 7(3): 321-325. 8. Mettler S, Zimmermann M B. Iron excess in recreational marathon runners. Euro J Clin Nutr; 2010; 64: 490-499. 26

افق دانش فصلنامه ي دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد دوره ي 17 شماره ي 3 پاییز سال 1390 9. Schumacher Y O, Schmid A, Konig D, Berg A. Effects of exercise on soluble transferrin receptor and other variables of the iron status. Br J Sports Med 2002; 36: 195-200. 10. Zarezadeh Y, Ebrahimi E, Ghaydari ME, Amani A, Jalili A. The effects of aerobic exercise on body Iron indices in normal subjects and in patients with thalassemia major. J Med Sci Kurdistan 2000; 5(18): 1-6. [In Persian] 11. Sadeghian shahi MR. The study of one aerobic activity on iron, ferritin and TIBC chages in thalassemia major patient's. J Movem 2001; (11): 107-117. [In Persian] 12. Vashtani S H, Nazem F, Bordar F. The effect of aerobic rehabilitation program on concentration of Ferritin, Iron, TIBC and cardiovascular operation, the young patients suffering from major thalassemia. Guilan Uni Med Sci 2009; 18(71): 95-102. [In Persian] 13. Michalis.G, N. Variation of soluble transferin receptor and ferritin concentrations in human serum during recovery from exercise. Eur Appl Physiol 2003; 89(5): 500-503. 14. Rahmaninia F, Mousavi SH, Damirchi A. The comparison of two types of physical activities on serum iron levels, serum ferritin and transferrin receptor in athletic woman. Olympic 2005; 13(2): 227-231. [In Persian] 15. Naviala R J. Serum enzymes activity at rest and after a marathon race. J Sport Med Phys Fitn 1992; 32: 180-186. 16. Fayyaz Moghaddam K. The guidance for the experimental study of thalassemia carrier. J Blood 1996; 3(2): 55-57. [In Persian] 17. Zamani M, Ehsan A. Biochemistry for Nurse. Tehran: Chehr; 1995: 17. [In Persian] 18. Dubnov C, Naama W. Prevalence of iron depletion and Top-level Basketball players. Intl J Sport Nutr Exer Metab 2004; 14: 30-37. 19. Weaver CM, Rajarm S. Exercise and iron status. J Nutr 1992; 122(suppl 3): 782-787. 20. Kampe CE, Rodgers GP, Oswalt JD, Sandbach JF. Exercise induced fragmentation hemolysis: a simple in vivo evaluate heart valve. Hemolysis South Med J 1998; 91: 970-972. 21. Aguado M I. Reduction of iron deposit after physical exercise of short duration. Sangre Brace 1992; 37(6): 425-427. 22. Canadu R. Effect of training on iron status in cross country skiers. Eur J apple physiol 1992; 64(6): 497-502. 23. Mousavizadeh MS. Ebrahim Kh. Nikbakht H. Effect of one period of selective aerobic training on hematological indexes of girls. Sci J Iran Blood Transfus Org 2009; 6(3): 227-231. [In Persian] 24. Mostahfazian M. The effect of aerobic exercises on serum iron, ferritin TIBC of nonathletic students. J studies Sport Sci 2002; 3: 55-65. [In Persian] 25. Huey-June Wu, Kung-Tung Ch, Bing-Wu Shee, Huan-Cheng Ch, Yi-Jen Hu, Rong-Sen Ya. Effects of 24 h ultra-marathon on biochemical and hematological parameters. World J Gastroenterol 2004; 10(18): 2711-2714. 26. Fallon K E, Sivyer G, Sivyer K, Dare A. Changes in haematological parameters and iron metabolism associated with a 1600 kilometre ultramarathon. Br J Sports Med 1999; 33: 27-32. 27. Mellion MB. Sports Medicine Secrets. Hanley Belfus; 1994: 194-197. 28. Katharina C. Wirnitzer, Faulhaber M. Hemoglobin and hematocrit during an 8 day mountainbike race: a field study. J Sports Sci Med 2007; 6: 265-266. 29. Murray E A, Barbara S G T, Anja M B. Plasma volume expansion following mild aerobic exercise. Sports Medicine, Train Rehab 1992; 3(3): 157-163. 30. Schumacher Y O, Schmid A, Grathwohl D. Hematological indices and iron status in athletes of various sports and performances. J Ame Col Sports Med 2001: 869-875. 27

Ofogh-e-Danesh; Journal of Gonabad University of Medical Sciences 2011; Vol. 17, No. 4 The Effect of Eight Weeks of Aerobic Training on Hematological Indices in β-thalassemia Minor Patients in Kermanshah Abstract Hedye Heidary 1, Nahid Bijeh 2, Saied Ali Akbar Hashemi Javahery 3 and Fatemeh Abrishami 4 Background and Aim: Thalassemia is a heterogeneous group of genetic anemia. It is caused due to deficiency in the construction of one or more globin clusters. Regarding the prevalence of Thalassemia in Iran and the effect of exercise activities on blood indices of the healthy people, this study aimed at investigating the effect of aerobic activities on iron status and the hematological indices in girls with β Thalassemia minor conducted. Materials and Methods: This study is a semi-experimental one. In this study, 8 girls with β Thalassemia minor, (17 to 23 years old) were selected voluntarily based on research criteria. The effect of 8 weeks of aerobic exercise including 5 sessions in each week, each session lasted 40 to 50 minutes with intensity of 50-65% maximum heart rate storage on iron status. Also, their hematological indices were studied. Further, 8 persons who didn t participate in exercise protocol were chosen as control group. Before beginning and at the end of 8 weeks, blood samples were taken from the participants. For data analysis, SPSS software V.16 was used employing t-test. Results: After 8 weeks of aerobic exercise, a significant reduction in Ferritin indices and a significant increase in blood total iron binding capacity of girls with β Thalassemia minor were seen (p<0.05); and no other hematological indices with a significant change was seen in both experimental and control group (p>0.05). Conclusion: Aerobic exercise can cause a reduction in Ferritin and an increase iron binding capacity (T I B C) in girls with Thalassemia minor. Keywords: Aerobic exercise, iron status, hematological indices, β Thalassemia minor Received: 7 July 2010 Revised: 13 August 2011 Accepted: 24 August 2011 Ofogh-e-Danesh. GMUHS Journal. 2011; Vol. 17, No. 4 1- Corresponding Author: MA in Physical Education, Faculty of Sport Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. Tel: +98 832 5234478 Fax: +98 832 5623338 E-mail: Hedye.heidary@yahoo.com 2- PhD in Sport Physiology, Assistant Professor of Physical Education, Faculty of Physical Education, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran 3- PhD in Sports Medicine, Assistant Professor, Faculty of Physical Education, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran 4- Assistant Professor, Department of Hematology, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran 7